Werk in uitvoering – door JW Rijneveldshoek
Momenteel verblijf ik op Vlieland. In Studio Betzy als artist in residence. Hier werk ik aan mijn novelle “Het Wachtende Water” (werktitel). Een literaire verdichting van de laatste levensdagen van Slauerhoff, dagen die deze dichter dolend doorbrengt tussen waan en werkelijkheid.
Om uw kennis over Slauerhoff wat op te rakelen: Jan Jacob Slauerhoff, beter bekend als J.J. Slauerhoff, was een Nederlandse dichter en schrijver, die op 15 september 1898 in Leeuwarden geboren werd. Zijn (korte) leven en literaire werk kenmerken zich door een bewogen en vaak tumultueuze relatie met zowel ziekte als vrouwen. Slauerhoff leed ….. op jonge leeftijd al aan astma en werd daarom door zijn ouders vaak naar zijn tante op Vlieland gestuurd (waar de lucht gezonder was). Later werd hij gediagnosticeerd met tuberculose. Deze ziekte zou zijn leven lang een schaduw werpen op zowel zijn werkzame als artistieke leven.
Scheepsarts
Slauerhoff studeerde geneeskunde in Amsterdam en behaalde in 1925 zijn artsendiploma. Tijdens zijn studiejaren ontwikkelde hij al een sterke passie voor de literatuur en begon hij met het schrijven van gedichten. Zijn latere poëzie kenmerkt zich door een melancholische toon en een diepgaand verlangen naar avontuur, vaak geïnspireerd door zijn eigen ervaringen als scheepsarts (in die hoedanigheid maakte hij reizen naar o.a. China, West-Indië, Zuid-Amerika en Afrika). Zijn literaire werk wordt gerekend tot het romantisch vitalisme, waarin het streven naar intensieve ervaringen en het leven op de rand van de afgrond centraal staan.
De vele vrouwen van Slauerhoff
Slauerhoff had veel verschillende verhoudingen met vrouwen tijdens zijn leven. Deze liefdesrelaties kenden meestal geen gelukkig eind vanwege zijn onrustige geest en zijn onvermogen om zich aan één vrouw te binden. De complexiteit van al die romantische betrekkingen vond zijn neerslag in zijn gedichten, waarin hij dikwijls schreef over onbereikbare liefdes, exotische oorden en de vergankelijkheid van het menselijk bestaan. Een centrale vrouw in zijn leven was Heleen Hille Ris Lambers, met wie hij een langdurige correspondentie voerde. Hij trouwde één keer, met de danseres Darja Collin. Dit huwelijk liep echter al snel op
de klippen na de geboorte van hun doodgeboren zoon.
Geen zeemansgraf
Jan Jacob Slauerhoff overleed op 5 oktober 1936 in rusthuis Villa Carla in Hilversum aan de complicaties van tuberculose, zwartwaterkoorts en malaria. Hij had heel zijn leven naar een zeemansgraf verlangd maar werd uiteindelijk gecremeerd op de begraafplaats Westerveld in Driehuis. De heuvel waar zijn buitenurn werd bijgezet bood toen nog uitzicht op de door hem
zo geliefde zee.
Jany Roland Holst
Maar goed, ik schrijf dus over zijn laatste zes levensdagen. Omdat hij in die tijd hoge koorts heeft en (stiekem) Dicodid slikt – een morfine-achtig preparaat om pijn en hoest te bestrijden – beleeft hij verschillende koortsdromen waarin hij de verschillende vrouwen uit zijn leven weer ontmoet (nogmaals: mijn literaire verdichting). Het moet gezegd worden, Slauerhoff was geen aardig mens, zeker niet als het om de afwikkeling van liefdesrelaties ging. Maar dit keer lopen de ontmoetingen met al die vrouwen anders af. Op andere momenten is hij helder en bespreekt hij deze droombeelden met zijn vriend Adriaan Roland Holst (Jany voor intimi). Hij ontmoet ook de Dood in een bijzondere gedaante.
Binnenkort meer, maar ik wil eindigen met enige regels van Slauerhoff, uit het gedicht ‘Voor een verre prinses’ geschreven voor Heleen Hille Ris Lambers:
Maar als het waar is dat door groote droomen
Het zwaarst verlangen over wordt gebracht
Tot op de verste ster: dan zal ik komen,
Dan zal ik komen, iedren nacht